Portör muayenesi, özellikle gıda üzerine çalışılan sektörlerde, çalışanların yaptırması gereken önemli kontrollerden birisi olarak bilinmekteydi. Ancak 2014 yılına kadar gerçekleştirilen portör muayenesi, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın kararıyla yerini hijyen belgesine bıraktı. Şimdi Portör muayenesi nedir, bu muayene zorunlu mudur, nerelerde yapılır? Bunların detaylarına bakalım.
PORTÖR MUAYENESİ NEDİR?
Gıda ile ilişkili işlerde veya iş yerlerinde çalışan insanların, gıda yolu ile bulaşabilecek hastalıkları taşıyıp taşımadığını tespit etmek amacı ile yapılan laboratuvar tetkik ve incelemelerine portör muayenesi adı verilir.
Bu portör muayenesi veya portör testi, tek bir muayene olmayıp içinde farklı testleri de barındıran tetkikler bütünüdür. Bu testin yaptırılması için bazı tahlillerin yaptırılması ve bunların sonuçlarının temiz çıkması gerekir.
PORTÖR MUAYENESİ ZORUNLU MUDUR?
Portör muayenesi 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 126. ve 127. maddelerine göre gıda üretim yerleri ve sıhhi müesseselerde çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıp taşımadığı yönünden tespiti için her 6 ayda bir yapılması zorunlu bir muayenedir.
Ancak 2011 yılında yapılan kanun değişikliği ile kanunun 126. ve 127. maddelerinde geçen portör muayenesi ifadesi çıkarılmış ve gıda işlerinde çalışanların ‘Hijyen Eğitimi’ almış olması zorunluluğu getirilmiştir. Bu eğitime ilişkin Sağlık, İçişleri ve Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlıklarının ortak çıkaracağı yönetmelik ile düzenlenmesi öngörülmüştür.
Buna göre hazırlanan Hijyen Eğitimi Yönetmeliği 05.07.2013 tarihinde Resmi Gazete’de (R.G. 28698) yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir.
Yapılan bu değişiklik insanlar tarafından portör muayenesinin kaldırıldığı yönünde bir yorumlamaya neden olmuştur. Ancak burada net olan bir durum vardır ki bunun bilinmesi gerekir. 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 126. maddesi bulaşıcı hastalığı olanların gıda ile ilişkili işlerde çalıştırılamayacağına hükmeder.
Bu yüzden çalışanın bulaşıcı hastalığının olup olmadığının kontrol edilmesi şarttır. Gıda işinde çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıp taşımadığını tespit etmenin en etkili yolu ise bir sağlık muayenesinden geçmekle tespit edilir. Bu da portör muayenesidir.
1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 126. ve 127. maddelerde yer alan ‘Hijyen Eğitimi’ çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıp taşımadığını veya gelecekte bulaşıcı hastalıklara yakalanmayacağını gösteren bir eğitim değildir.
Hijyen eğitimi sadece gıda işinde hijyen kurallarını öğreten bir eğitim olarak verilmektedir. Dolayısıyla portör muayenesi ve ‘Hijyen Eğitimi’ birbirinden çok farklı uygulamalardır. Bir eğitim ile bir sağlık raporu birbirinin yerine geçmez.